Dr. Aleksandar Antović, specijalista interne medicine i medicinski direktor Bio Save Group-a, odgovara na pitanja koja su trudnice i porodilje postavile tokom webinara "Čuvanje matičnih ćelija" održanog 07. maja.
PITANJA I ODGOVORI:
P: Kod epidemije covid-a se desilo da je spriječen međunarodni transport robe. Kako je to regulisano sa matičnim ćelijama? Npr ukoliko je potrebno da dođemo do pohranjenih ćelija u svrhu liječenja, koliko je komplikovano doći do njih? Da li je i koje terapije moguće raditi u BiH? U slučaju da se to ne može raditi u zemlji prebivališta pacijenta, da li je potrebno pacijenta dovesti do prve klinike koja može da obavi postupak i kako to raditi u vanrednim situacijama? (Adnesa)
O: I u vreme pandemije međunarodni transport koje obavljaju velike svetske kompanije poput DHL-a i Fedex-a i dalje normalno rade tako da je moguće dobiti uzorak matičnih ćelija za lečenje. Procedura je veoma jednostavna – lekar postavlja indikaciju za lečenje matičnim ćelijama, mi šaljemo zahtev banci matičnih ćelija i one stižu za maksimalno 2 nedelje do bolnice. U BiH nije moguće raditi terapije matičnim ćelijama, ali upravo tu pomaže BioSave Fondacija koja sarađuje putem Famicorda sa preko 1300 bolnica širom sveta i pronalazi najbolju bolnicu za određenu bolest, i organizuje lečenje i putovanje do bolnice.
P: Da li je moguće matične ćelije upotrebiti za liječenje autoimune bolesti štitne žljezde hašimoto? (Lejla)
O: Matične ćelije se koriste za lečenje autoimunih bolesti poput multiple skleroze i reumatoidnog artritisa i postoji dosta uspeha kod tih bolesti. Nisu mi poznate studije za lečenje Hašimoto tiroiditisa, ali moguće da postoje i takve studije jer je bolest automimuna.
P: Koliko je moguće tuđe matične ćelije koristiti za liječenje? Npr. nedavno su izliječili pacijenta od HIV-a koristeći matične ćelije ali ne vjerujem da su koristili pri tome njegove vlastite...? (Altijana)
O: Tuđe matične ćelije je moguće koristiti za lečenje pacijenta i tu se radi o alogenoj transplantaciji kod koje je potrebno uradtzi HLA tipizaciju ili upoređivanje davaoca i primaoca transplantata. Kad je HIV u pitanju, imamo 3 pacijenta koji su izlečeni od HIV-a upravo matičnim ćeliajma iz pupčanika koje su imale poseban gen u sebi.
P: Šta kada banka izgubi licencu, da li su te situacije definisane ugovorom? (Ina)
O: Ugovor koji potpisujete sa BioSave-om je potpisan i od strane direktora Famicorda, tako da ukoliko BioSave izgubi licencu klijent uvek može da se obrati direktno Famicordu i genetski materijal njegovog deteta je siguran. Famicord je asocijacija banaka za matične ćelije koja ima 10 laboratorija u 7 različitih evropskih zemalja i svaka banka ima ugovor sa drugim bankama da u slučaju bankrotstva druga banka preuzima čuvanje uzoraka. Klijent praktično ima dvostruko osiguranje.
P: Postoje tvrdnje da je potrebno pupčanik pustiti da upotpunosti otpulsira i da se krv upotpunosti da bebi na porodu. Obzirom da se dio krvi mora zadržati u pupčaniku radi uzimanja uzorka, kakvo je Vaše mišljenje vezano za to? Da li je za bebu korisnije imati ćelije u banci ili da sve dobije na porodu? (Adnesa)
O: Odloženo presecanje pupčanika se preporučuje samo kod žena koje imaju manjak gvožđa zbog neuravnotežene ishrane što se dešava uglavnom u nerazvijenim zemljama Afrike i Azije. U Evropi to nije potrebno, pogotovo jer odloženo presecanje pupčanika nosi rizik od češće pojave postporođajne žutice kod bebe koja može oštetiti jetru i mozak, kao i od češćih infekcija bebe. Ukoliko se trudnica ipak odluči za odloženo presecanje to ne bi trebalo biti duže od 60 sekundi ako se planira prikupljanje matičnih ćelija.
P: Koje su prakse u vezi pupčanika u porodilištima u Sarajevu?
O: I ginekolozi i pedijatri neonatolozi preporučuju presecanje pupčanika odmah po porođaju.
Dr. Aleksandar Antović
